مهارتهاي تحصيلي و برنامه ريزي درسي
با آنكه زندگي دانشجويي محدود به تحصيل و درس خواندن نيست و دانشجويان بايد در برنامه و فعاليت هاي مختلف اجتماعي، ورزشي ، هنري نيز مشاركت فعالي داشته باشند و به رشد شخصيت و مهارت هاي فردي خود بپردازند ، با اين وجود، تحصيل و مطالعه يكي از برنامه هاي اساسي زندگي دانشجويي است و تفاوت هاي عمده اي با شيوه مطالعه دوران دبيرستان دارد. آنچه در اين روند تفاوت، نمود پيدا ميكند اين است كه نقش فراگير در تحصيل مهمتر و بار مسئوليت دانش اندوزي او سنگين تر ميشود. استاد صرفا مطالب كليدي و سنگين را تدريس ميكند و لذا فراگير بايد هم مطالب سهل را خود بخواند و هم مطالب سهل را به كمك استاد بفهمد تا در نهايت به يك درك جامع و كلي از ماده درسي نائل آيد .
قسمتي از تفاوت هاي تحصيل در دانشگاه و دبيرستان عبارت اند از :
1- حجم بالاي مطالب درسي
2- محوريت دانشجو و نه استاد در تحصيل
3- تاكيد بر مشاركت دانشجويان در آموزش
4- فقدان نظارت بر نحوه مطالعه دانشجو
5- نظارت نه چندان قوي بر حضور و غياب دانشجو
6- تاكيد بر كارهاي عملي و تهيه مقالات
7- ضرورت استفاده از متون غير فارسي
8- متعدد بودن و يا پراكندگي متون و منابع درسي
با توجه به موارد ذكر شده شما بايد در شيوه تحصيل خود تجديد نظر نماييد.
تمام فعاليتها و تلاشهاي ما هنگام مطالعه به منظور رسيدن به بهره وري بيشتر و يادگيري بهتر است. مطالعه زماني داراي بيشترين بازدهي است كه طبق اصول خاص و نظام هدفمند انجام گيرد. براي داشتن مطالعه هدفمند و ثمربخش مراحل زير هنگام مطالعه بايد در نظر گرفته شود.
بخش اول: بخش پيش مطالعه
هدف كسب آمادگي براي انجام مطالعه است. و باعث افزايش دقت و توجه و تمركز حواس ميشود و كل اين مرحله زماني بين 2 تا 6 دقيقه را شامل ميشود. اين بخش موارد زير را در برميگيرد.
1- بررسي اجمالي كتاب
2- بررسي اجمالي هر فصل
3- سوال گذاري
بخش دوم: بخش حين مطالعه
به منظور انجام اين مرحله يادگيري وجود قلم و كاغذ ضروري است.
1- مطالعه و ياداشت برداري و حاشيه نويسي از مطالب مهم
2- يادگيري
بخش سوم: پس از مطالعه
بخش سوم شامل مراحل مرور است. مرور در چندين مرحله صورت ميگيرد و اهميت آن در افزايش زمان پايداري مطالب در حافظه است.
90% يادگيري طي مراحل قبل انجام ميشود و 10% باقيمانده مربوط به مرور است ولي اگر مراحل مرور به دقت انجام نگيرد مطالب در ذهن پايدار نميماند و تمام زحمات ما از بين ميرود.
بهترين مرور بايد طبق زمان بندي زير صورت گيرد.
مرور اول: يك روز بعد از يادگيري مطلب
مرور دوم: 10 روز بعد از يادگيري مطلب
مرور سوم :1 ماه بعد از يادگيري مطلب
مرور چهارم: 4 ماه بعد از يادگيري مطلب
به اين ترتيب اطلاعات تا يكسال بعد در ذهن باقي ميماند.
اگر قصد داري مطالب را مدت طولاني تري در ذهن ثبت كنيد احتياج به مرورهاي ثانويه داريد.
شامل مرور پنجم تا نهم كه مطالب را تا سالها در ذهن ثبت ميكند.
نكته اي كه در اينجا بسيار اهميت دارد افزايش تمركز حين مطالعه است كه ميتواند در تسهيل موارد فوق مفيد باشد.
توجه به نكات زير كمك كننده خواهد بود:
1- پيش بيني ميزان مطالبي كه قصد مطالعه آن را داريد و در نظر گرفتن زمان معين براي آن، تمركز شما را افزايش ميدهد.
2- ياد آوري تلاشهاي موفق گذشته در زمينه يادگيري تمركز شما را هنگام مطالعه افزايش ميدهد.
3- در انجام كارهاي جزئي روزمره هم سعي كنيد تمركز داشته باشيد. كارهايي مثل دقت در بستن بند كفش، شمردن پله ها و...
4- قبل از شروع مطالعه نفس هاي عميق بكشيد.
5- هنگامي كه تمركز نداريد چشمهايتان را ببنديد. موفقيت هاي آينده را تجسم كنيد و سپس مجددا مطالعه كنيد.
6- از تكنيك تار عنكبوت استفاده كنيد: يعني دقيقاً مثل عنكبوت كه به ارتعاشات تارهاي خود حساس است و نسبت به هر ارتعاشي حساسيت نشان نميدهد، عميقاً به عوامل مخل(سروصدا، باز و بسته شدن در و...)توجه نكنيد.
7- افكار سرگردان را در يك مسير خاص قرار دهيد، تمركز داشتن به معناي تسلط بر افكار مزاحم نيست بلكه كنترل كردن آنهاست.
8- از روش تيك زدن موارد حواس پرتي استفاده كنيد. هر زمان هنگام مطالعه فكرتان منحرف شد روي برگه اي يك تيك بزنيد و سپس به خود بگوييد(( حالا اينجا باش )) و به مطالعه بپردازيد. اوايل شروع اين تمرين ممكن است تعداد تيك ها زياد باشد ولي به تدريج از تعداد آنها كاسته ميشود و اين به معناي افرايش تمركز شماست.
9- مقدار مطالعه را متناسب و معقول انتخاب كنيد.
10- در مورد مطالعه دروس تناوب داشته باشيد. درسهاي تحليلي و حفظي را در كنار هم بخوانيد.
11- از كارهاي انجام نشده خود يك فهرست تهيه كنيد و در اوقات استراحت آنها را انجام دهيد.
12- سعي كنيد موقعيت هايي را كه در آنها نميتوانيد تمركز داشته باشيد تجزيه و تحليل كنيد.
13- بين سختي انجام كار و ميزان توانمندي خود تعادل ايجاد كنيد.
14- شروع مطالعه از ساده به مشكل تمركز را افزايش ميدهد.