فهرست مطالب
- کمک به ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان کشور
- کنترل افت تحصیلی دانشجویان دارای مشکلات تحصیلی
- شناسایی دلایل افت تحصیلی دانشجویان و تدوین برنامه‌های پیشگیری از افت تحصیلی بر اساس آن
برنامه ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان
پیشنهاد می‌شود که برنامه جامع ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان در دو بخش کلی ذیل دنبال شود :
- اجرای یک پژوهش جامع برای شناسایی علل افت تحصیلی دانشجویان کشور.
- اجرای یک برنامه عملیاتی برای ارتقای وضعیت تحصیلی و کنترل افت تحصیلی دانشجویان.
بدیهی است که انجام پژوهش مزبور به یک مقطع زمانی خاص محدودنمی باشد و لازم است که این پژوهش در پایان هرسال‌تحصیلی انجام‌شود تا هم از نقطه‌نظر کمی اطلاعات صحیحی از وضعیت افت دانشجویان کشور در دست باشد و هم با توجه به عوامل مؤثر در افت تحصیلی و متناسب با آن برنامه‌های ارتقاء به صورت کارآمد و به‌روز اجرا شوند.
در این قسمت با توجه به این که در حال حاضر نمی‌توان اجرای برنامه‌های پیشرفت تحصیلی دانشجویان را تا انجام پژوهش‌های جدید به تعویق انداخت، با استفاده از نتایج تحقیقاتی که تاکنون انجام شده است و همچنین با استفاده از تجارب کار با دانشجویانی که مشکل افت تحصیلی داشته‌اند، برنامه پیش‌بینی شده برای کنترل افت تحصیلی ارائه می‌گردد. با توجه به این که برای ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان باید به‌طور همزمان و به شکل نطام‌مند روی تمام عناصر دخیل در آن کارکرد، برنامه پیشنهادی درخصوص ارتقای وضعیت تحصیلی و پیشگیری و کنترل افت تحصیلی دانشجویان با تأکید بر 4 محور، دانشجویان، اساتید، مشاوران و خانواده ارائه می‌گردد.
1- دانشجویان
دانشجویان را می‌توان به سه دسته شامل دانشجویان جدیدالورود، دانشجویان عادی در حال تحصیل و دانشجویان دارای افت تحصیلی تقسیم کرد. بدیهی است که برنامه‌های ارتقای وضعیت تحصیلی در حال حاضر باید در دو محور پیشگیری (مخصوص دانشجویان جدید الورود) و درمان (مخصوص دانشجویان دارای افت تحصیلی) دنبال شود. در ذیل برنامه‌های در نظر گرفته شده برای هر دسته از دانشجویان ارائه می‌گردد :
الف : دانشجویان جدیدالورود
1. تهیه Hand book دانشجویی که موضوعات مربوط به معرفی دانشگاه، قوانین و مقررات دانشگاه، آموزش‌های لازم در زمینه روش‌های مطالعه، برنامه‌ریزی و مدیریت‌زمان، مسئولیت‌های دانشجویان و انتظارات دانشگاه، امکانات دانشگاه و حقوق و اختیارات دانشجویان را شامل می‌شود. در تهیه این مجموعه باید از ادبیات مخاطب محور استفاده‌شده و برقراری ارتباط صمیمانه با دانشجو از خلال این‌مجموعه مدنظر قرارگیرد.
2. برگزاری کارگاه‌های آشنایی با دانشگاه برای دانشجویان جدیدالورود که شامل آموزش روش‌های مطالعه دروس مختلف/ درک تفاوت‌های محیط دبیرستان و دانشگاه/ آشنایی با روش‌های برنامه‌ریزی و مدیریت زمان/آشنایی با روش تحقیق و انجام کار علمی در دانشگاه می‌باشد.
ب: دانشجویان دارای افت تحصیلی
1. برگزاری کارگاه برای دانشجویان مشروط با محوریت مشکلات تحصیلی
2. ارائه مشاوره گروهی
3. ارائه مشاوره فردی
4. تشکیل گروه‌های مطالعاتی
ج : نحوه شناسایی و پیگیری امور دانشجویان مشروط
1. برای ساماندهی و برنامه‌ریزی امور دانشجویانی که افت تحصیلی دارند، از طریق هماهنگی معاونت دانشجویی و معاونت آموزشی دانشگاه، در ابتدای هرترم فهرست دانشجویان مشروط ترم قبل برای مرکز مشاوره ارسال گردد.
2. ثبت نام دانشجویان مقطع کارشناسی که دارای سابقه دو نیمسال تحصیلی متوالی یا سه نیمسال تحصیلی متناوب مشروطی می‌باشند منوط به مراجعه به مرکز مشاوره می‌باشد.
3. برای تقویت حس مسئولیت‌پذیری و ایجاد تعهد اخلاقی در ابتدای ثبت نام در دانشگاه به کلیه دانشجویان اطلاع داده شود که گزارش وضعیت تحصیلی آنان به خانواده ارائه می شود.
2- اساتید
شکی نیست که در یک رویکرد کلی‌نگر اساتید بخش مهمی از سیستم هستند و در این راستا باید مسئولیت یادگیری دانشجویان را برعهده بگیرند. با توجه به این که در همه دانشگاه‌های معتبر دنیا، علاوه بر داشتن تخصص علمی، آگاهی از روش‌های تدریس و ارزشیابی و نحوه ارتباط با دانشجویان نیز برای تدریس در دانشگاه ضروری می‌باشد، باید ترتیبی اتخاذ گردد که اساتیدی که به کار تدریس در دانشگاه های کشور اشتغال دارند، این دوره‌ها را بگذرانند. برنامه‌های در نظر گرفته شده برای ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای اساتید شامل موارد ذیل می‌شود :
الف : برگزاری دوره‌های ویژه اساتید جدیدالاستخدام
با توجه به تاثیر زیاد نحوه ارتباط و روش تدریس اساتید بر پیشرفت و یا عدم پیشرفت تحصیلی دانشجو لازم است برای کلیه اساتید جدید الاستخدام کارگاه‌های آموزشی شامل روش‌های تدریس و ارزشیابی، مهارت‌های برقراری ارتباط موثر با دانشجو و شناخت ویژگی‌های روانشناختی دانشجویان و راهکارهای کنترل افت تحصیلی دانشجویان برگزار گردد و شروع به کار اساتید جدیدالاستخدام منوط به شرکت در این دوره‌ها و اخذ گواهینامه مربوطه باشد .بدیهی است این کارگاه‌ها توسط معاونت آموزشی دانشگاه‌ها و با هماهنگی و همکاری کامل با معاونت دانشجویی و مرکز مشاوره برگزار می‌شود .
ب: تقویت نقش اساتید راهنما
با در نظرگرفتن اهمیت نقش اساتید راهنما که بر طبق مقررات وظیفه هدایت تحصیلی دانشجویان را برعهده دارند، ضروری است اقدامات لازم برای فعال کردن این نقش به‌نحوی که کنترل افت تحصیلی دانشجویان را نیز شامل گردد، انجام پذیرد. در این راستا دفتر مرکزی مشاوره آمادگی دارد در جهت برگزاری کارگاه‌های آموزشی و تدوین کتاب‌های کار همکاری لازم را به عمل آورد.
به طور کلی وظایف استاد راهنما در ارتباط با ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان موارد ذیل را شامل می‌شود :
- تلاش در جهت ارتباط مستمر با دانشجو
- آگاهی از وضعیت‌تحصیلی،روانشناختی و خانوادگی دانشجو قبل از ورود به دانشگاه و پس از آن از طریق پرونده تحصیلی.
- آشنانمودن دانشجویان با مقررات و قوانین‌آموزشی و راهنمایی ایشان درخصوص انتخاب‌واحد، حذف‌و‌اضافه‌دروس
- راهنمایی دانشجویان در زمینه‌روش‌های‌صحیح‌مطالعه، روش تهیه گزارش‌های علمی، برنامه‌ریزی و آمادگی برای امتحانات
- معرفی دانشجویان نیازمند به مشاوره تخصصی به مرکز مشاوره دانشگاه (پس از هماهنگی با دانشجو)
- ارائه پیشنهاد تغییر گرایش، رشته، محل تحصیل، مرخصی تحصیلی .
- هماهنگی مستمر با‌معاون دانشجویی دانشکده، تکمیل‌فرم‌های‌مربوط‌وارائه‌گزارش‌به‌ایشان‌درپایان‌هرنیمسال‌تحصیلی
- پیگیری درخواست دانشجو در کمیسیون موارد خاص (در صورت نیاز)امکان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز برای شناخت بهتر وضعیت دانشجو یا در صورت نیاز امکان ارتباط با خانواده دانشجو و مرکز مشاوره دانشگاه برای استاد مشاور در حد مقدور فراهم می‌گردد
بدیهی است که در جهت فعال کردن نقش اساتید مشاور لازم است از امتیازات تشویقی مانند احتساب واحد معادل تدریس، تأثیر در ارتقاء و غیره استفاده گردد.
ج : برگزاری کارگاه های آموزشی برای اساتید شاغل
با عنایت به این‌که به روز کردن مهارت‌های تخصصی تدریس با توجه به تغییرات سریع در عرصه‌های فناوری ارتباطات و اطلاعات امری ضروری می‌باشد و از طرف دیگر به نظر می‌رسد که تأکید بیش از حد بر فعالیت‌های پژوهشی و نوشتن مقالات در سال‌های گدشته منجر به این شده است که مهمترین مسئولیت اساتید، یعنی تدریس اهمیت کمتری داشته باشد و این امر به‌نوبه‌ی خود منجر به کمرنگ‌شدن انگیزه و اشتیاق اساتید برای بهبود وضعیت تدریس گردیده است، لذا پیشنهاد می‌شود که برای تشویق اساتید جهت شرکت در دوره‌های آموزش حرفه‌ای امتیازاتی در جهت ارتقاء در نظر گرفته شود. در این راستا برای افزایش کارآمدی اساتید شاغل کارگاه‌هایی با موضوعات ذیل پیشنهاد می‌گردد :
- مهارت‌های برقراری ارتباط موثر با دانشجویان
- شناخت ویژگی‌های روانشناختی دانشجویان
- شیوه‌های یادگیری دانشجویان
- سازماندهی فرآیند یاددهی- یادگیری
- اصول ارزشیابی دانشجویان
- راههای افزایش انگیزه دانشجویان
- اطمینان از کیفیت و استانداردها در تدریس
- ارزشیابی تدریس
د: تهیه کتاب کار( Handbook )برای کلیه اساتید
با توجه به این‌که ممکن است برگزاری کارگاه‌ها در برخی از دانشگاه‌ها با مشکلات کمبود نیروی انسانی متخصص و یا سایر مشکلات روبرو شود پیشنهاد می‌شود که یک کتاب کار برای اساتید با موضوعات مربوط به روش‌های نوین تدریس، مدیریت کلاس، روش‌های ارزشیابی و سایر موضوعات مرتبط تهیه گردد.
با توجه به نقش مؤثر کارشناسان آموزشی دانشگاه‌ها و ارتباط مداوم آنان با دانشجویان لازم است آموزش‌های تخصصی در زمینه همکاری با مرکز مشاوره دانشگاه برای آنان ارائه گردد.
3- مرکز مشاوره
نقش مراکز مشاوره دانشگاه‌ها در ارتباط با ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان می‌تواند بسیار کلیدی و کارساز باشد. به همین جهت فعال‌کردن بخش مشاوره تحصیلی در مراکز مشاوره ضروری است. فعالیت‌های پیش‌بینی شده ذیل در این خصوص ارائه می‌گردد :
الف : توانمند سازی بخش مشاوره تحصیلی
1- آموزش مشاوران مجرب برای هدایت دانشجویان مشروط
2- تهیه یک کتاب کار برای مشاوران در راستای مشاوره تحصیلی شامل :
- شناسایی علل افت تحصیلی دانشجویان
- آشنایی با سبک‌های یادگیری دانشجویان
- آشنایی با روش‌های مطالعه دروس مختلف
- آشنایی با روش انجام پروژه‌های دانشجویی
- آشنایی با شیوه‌های مدیریت زمان و برنامه‌رذیزی
- راهکارهای ایجاد انگیزش در دانشجویان
- آشنایی با قوانین و مقررات دانشگاه و نحوه تصمیم‌گیری راجع به آن انتقال، تغییر رشته
- روش‌های ارتباط با اساتید، آموزش و مسئولین دانشگاه
- روش تشکیل گروه‌های مطالعاتی در دانشجویان
- نحوه ایجاد ارتباط با خانواده‌ها
ب: پیگیری امور دانشجویان مشروط توسط رابطین تخصصی ارتقای پیشرفت تحصیلی
1- ایجاد یک بخش مربوط به مشاوره تحصیلی با تأکید بر دانشجویان مشروط
2- هماهنگی با آموزش دانشگاه برای ارسال مرتب لیست‌های دانشجویان مشروطی
3- ایجاد یک مکانیسم ارتباطی شامل ارسال دعوتنامه برای حضور دانشجوی مشروط در مرکزمشاوره
4- ارسال کتابچه‌های: چگونه می‌توانم وضعیت تحصیلی خود را بهبود بخشم، برای دانشجویان مشروط
ج : ارائه مشاوره های فردی و گروهی توسط مشاورین مرکز
1- برگزاری جلسات مشاوره فردی برای دانشجویان مشروط
2- برگزاری کارگاه برای دانشجویان مشروط و ارائه جلسات مشاوره گروهی
3- ارتباط با خانواده دانشجویان مشروط، اطلاع‌رسانی و دعوت برای حضور در مراکزمشاوره و ارائه خدمات مشاوره‌ای به آنان
د: فعال کردن جایگاه مرکز مشاوره در ارتباط با تصمیم گیری برای دانشجویان مشروط
1. با توجه به این که مرکز مشاوره به صورت تخصصی وظیفه رسیگی به مشکلات دانشجویان را برعهده دارد و همچنین از نزدیک در جریان مسائل و مشکلات دانشجویان قرار دارد، پیشنهاد می شود رئیس مرکز مشاوره دانشگاه به عضویت کمیته منتخب شورای آمو زشی دانشگاه درآید.
2. در راستای کاهش مشکلات دانشجویان آسیب پذیر روانی اجتماعی در زمینه درخواست های انتقال ،تغییر رشته و مهمان دائم، پیشنهاد می شود نطر مرکز مشاوره دانشگاه مبدا و مقصد مورد توجه ویژه قرار گیرد.
3. لازم است مسئول یا رابط تخصصی پیشرفت تحصیلی مرکز مشاوره با هماهنگی آموزش دانشکده‌ها در برخی از جلسات شورای آموزشی پژوهشی دانشکده ها و یا گروه های آموزشی حضور فعال داشته و اطلاعات و مشورت های لازم را در مورد وضعیت تحصیلی دانشجویان هر دانشکده و یا گروه به اطلاع برسانند.
4- خانواده
در جامعه ایرانی خانواده یک پشتوانه مهم برای رشد فرزندان می‌باشد. در مورد ارتباط با خانواده‌ها باید به این نکته مهم توجه داشت که اکثریت دانش‌آموزان ما تا زمان ورود به دانشگاه کاملاً تحت نظارت خانواده‌ها بوده‌اند و از طرفی مدارس ما هیچ‌گونه آماده‌سازی برای دانشگاه انجام نداده‌اند. این مسئله از یک طرف و ماهیت زندگی دانشجویی با اختیارات و آزادی عمل خیلی بالا، بسیاری از دانشجویان را دچار سردرگمی می‌نماید و از این رهگذر است که بسیاری از دانشجویان دچار آسیب‌های جدی می‌شوند یکی از موارد بارز آن عدم حضور در کلاس، غیبت و به تبع آن تحصیلی شدید می‌باشد.
در این خصوص به نظر می‌رسد اگر مکانیسمی ایجاد شود که والدین بلافاصله پس از اولین (و یا دومین) مشروطی از وضعیت دانشجوی خود باخبر شوند امکان مداخله به موقع و کنترل مشکلات وجود دارد. تجارب عملی نیز بیانگر این می‌باشد که اکثر دانشجویان مشروط، پس از اطلاع خانواده‌ها و کنترل و پیگیری آنها، وضعیت بهتری پیدا کرده‌اند. برای ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان فعالیت‌های ذیل در بخش خانواده‌ها در نظر گرفته شده‌است.
1- برگزاری جلسات توجیهی برای خانواده‌های دانشجویان ورودی.
2- ارسال دعوتنامه برای خانواده‌های دانشجویان مشروط.
3- ارسال بروشور حاوی مطالب مفید درخصوص نحوه ارتباط با دانشجو، نظارت آگاهانه، آشنایی با مشکلات خوابگاه و سایر موضوعات مرتبط برای خانواده‌های دانشجویان.
تدوین:
دکتر رضوان حکیم زاده استادیار دانشگاه تهران
با بهره گیری از نظرات کارشناسی:
دکتر محمود ملاباشی معاون دانشجویی وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری
دکتر حسن مسلمی نایینی مدیر کل دانشجویان داخل وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری
دکتر حمید یعقوبی مسئول دفتر مرکزی مشاوره وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری
دکتر محمدعلی نظری استادیار دانشگاه تربیت معلم
دکتر حمیدرضا حسن آبادی استادیار دانشگاه تهران
حمید پیروی قائم مقام مرکز مشاوره دانشگاه تهران
فهرست مطالب
- کمک به ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان کشور
- کنترل افت تحصیلی دانشجویان دارای مشکلات تحصیلی
- شناسایی دلایل افت تحصیلی دانشجویان و تدوین برنامه‌های پیشگیری از افت تحصیلی بر اساس آن
برنامه ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان
با توجه به مواردی که در مقدمه مطرح شد پیشنهاد می‌شود که برنامه جامع ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان در دو بخش کلی ذیل دنبال شود :
- اجرای یک پژوهش جامع برای شناسایی علل افت تحصیلی دانشجویان کشور.
- اجرای یک برنامه عملیاتی برای ارتقای وضعیت تحصیلی و کنترل افت تحصیلی دانشجویان.
بدیهی است که انجام پژوهش مزبور به یک مقطع زمانی خاص محدودنمی باشد و لازم است که این پژوهش در پایان هرسال‌تحصیلی انجام‌شود تا هم از نقطه‌نظر کمی اطلاعات صحیحی از وضعیت افت دانشجویان کشور در دست باشد و هم با توجه به عوامل مؤثر در افت تحصیلی و متناسب با آن برنامه‌های ارتقاء به صورت کارآمد و به‌روز اجرا شوند.
در این قسمت با توجه به این که در حال حاضر نمی‌توان اجرای برنامه‌های پیشرفت تحصیلی دانشجویان را تا انجام پژوهش‌های جدید به تعویق انداخت، با استفاده از نتایج تحقیقاتی که تاکنون انجام شده است و همچنین با استفاده از تجارب کار با دانشجویانی که مشکل افت تحصیلی داشته‌اند، برنامه پیش‌بینی شده برای کنترل افت تحصیلی ارائه می‌گردد. با توجه به این که برای ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان باید به‌طور همزمان و به شکل نطام‌مند روی تمام عناصر دخیل در آن کارکرد، برنامه پیشنهادی درخصوص ارتقای وضعیت تحصیلی و پیشگیری و کنترل افت تحصیلی دانشجویان با تأکید بر 4 محور، دانشجویان، اساتید، مشاوران و خانواده ارائه می‌گردد.
1- دانشجویان
دانشجویان را می‌توان به سه دسته شامل دانشجویان جدیدالورود، دانشجویان عادی در حال تحصیل و دانشجویان دارای افت تحصیلی تقسیم کرد. بدیهی است که برنامه‌های ارتقای وضعیت تحصیلی در حال حاضر باید در دو محور پیشگیری (مخصوص دانشجویان جدید الورود) و درمان (مخصوص دانشجویان دارای افت تحصیلی) دنبال شود. در ذیل برنامه‌های در نظر گرفته شده برای هر دسته از دانشجویان ارائه می‌گردد :
الف : دانشجویان جدیدالورود
1. تهیه Hand book دانشجویی که موضوعات مربوط به معرفی دانشگاه، قوانین و مقررات دانشگاه، آموزش‌های لازم در زمینه روش‌های مطالعه، برنامه‌ریزی و مدیریت‌زمان، مسئولیت‌های دانشجویان و انتظارات دانشگاه، امکانات دانشگاه و حقوق و اختیارات دانشجویان را شامل می‌شود. در تهیه این مجموعه باید از ادبیات مخاطب محور استفاده‌شده و برقراری ارتباط صمیمانه با دانشجو از خلال این‌مجموعه مدنظر قرارگیرد.
2. برگزاری کارگاه‌های آشنایی با دانشگاه برای دانشجویان جدیدالورود که شامل آموزش روش‌های مطالعه دروس مختلف/ درک تفاوت‌های محیط دبیرستان و دانشگاه/ آشنایی با روش‌های برنامه‌ریزی و مدیریت زمان/آشنایی با روش تحقیق و انجام کار علمی در دانشگاه می‌باشد.
ب: دانشجویان دارای افت تحصیلی
1. برگزاری کارگاه برای دانشجویان مشروط با محوریت مشکلات تحصیلی
2. ارائه مشاوره گروهی
3. ارائه مشاوره فردی
4. تشکیل گروه‌های مطالعاتی
ج : نحوه شناسایی و پیگیری امور دانشجویان مشروط
1. برای ساماندهی و برنامه‌ریزی امور دانشجویانی که افت تحصیلی دارند، از طریق هماهنگی معاونت دانشجویی و معاونت آموزشی دانشگاه، در ابتدای هرترم فهرست دانشجویان مشروط ترم قبل برای مرکز مشاوره ارسال گردد.
2. ثبت نام دانشجویان مقطع کارشناسی که دارای سابقه دو نیمسال تحصیلی متوالی یا سه نیمسال تحصیلی متناوب مشروطی می‌باشند منوط به مراجعه به مرکز مشاوره می‌باشد.
3. برای تقویت حس مسئولیت‌پذیری و ایجاد تعهد اخلاقی در ابتدای ثبت نام در دانشگاه به کلیه دانشجویان اطلاع داده شود که گزارش وضعیت تحصیلی آنان به خانواده ارائه می شود.
2- اساتید
شکی نیست که در یک رویکرد کلی‌نگر اساتید بخش مهمی از سیستم هستند و در این راستا باید مسئولیت یادگیری دانشجویان را برعهده بگیرند. با توجه به این که در همه دانشگاه‌های معتبر دنیا، علاوه بر داشتن تخصص علمی، آگاهی از روش‌های تدریس و ارزشیابی و نحوه ارتباط با دانشجویان نیز برای تدریس در دانشگاه ضروری می‌باشد، باید ترتیبی اتخاذ گردد که اساتیدی که به کار تدریس در دانشگاه های کشور اشتغال دارند، این دوره‌ها را بگذرانند. برنامه‌های در نظر گرفته شده برای ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای اساتید شامل موارد ذیل می‌شود :
الف : برگزاری دوره‌های ویژه اساتید جدیدالاستخدام
با توجه به تاثیر زیاد نحوه ارتباط و روش تدریس اساتید بر پیشرفت و یا عدم پیشرفت تحصیلی دانشجو لازم است برای کلیه اساتید جدید الاستخدام کارگاه‌های آموزشی شامل روش‌های تدریس و ارزشیابی، مهارت‌های برقراری ارتباط موثر با دانشجو و شناخت ویژگی‌های روانشناختی دانشجویان و راهکارهای کنترل افت تحصیلی دانشجویان برگزار گردد و شروع به کار اساتید جدیدالاستخدام منوط به شرکت در این دوره‌ها و اخذ گواهینامه مربوطه باشد .بدیهی است این کارگاه‌ها توسط معاونت آموزشی دانشگاه‌ها و با هماهنگی و همکاری کامل با معاونت دانشجویی و مرکز مشاوره برگزار می‌شود .
ب: تقویت نقش اساتید راهنما
با در نظرگرفتن اهمیت نقش اساتید راهنما که بر طبق مقررات وظیفه هدایت تحصیلی دانشجویان را برعهده دارند، ضروری است اقدامات لازم برای فعال کردن این نقش به‌نحوی که کنترل افت تحصیلی دانشجویان را نیز شامل گردد، انجام پذیرد. در این راستا دفتر مرکزی مشاوره آمادگی دارد در جهت برگزاری کارگاه‌های آموزشی و تدوین کتاب‌های کار همکاری لازم را به عمل آورد.
به طور کلی وظایف استاد راهنما در ارتباط با ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان موارد ذیل را شامل می‌شود :
- تلاش در جهت ارتباط مستمر با دانشجو
- آگاهی از وضعیت‌تحصیلی،روانشناختی و خانوادگی دانشجو قبل از ورود به دانشگاه و پس از آن از طریق پرونده تحصیلی.
- آشنانمودن دانشجویان با مقررات و قوانین‌آموزشی و راهنمایی ایشان درخصوص انتخاب‌واحد، حذف‌و‌اضافه‌دروس
- راهنمایی دانشجویان در زمینه‌روش‌های‌صحیح‌مطالعه، روش تهیه گزارش‌های علمی، برنامه‌ریزی و آمادگی برای امتحانات
- معرفی دانشجویان نیازمند به مشاوره تخصصی به مرکز مشاوره دانشگاه (پس از هماهنگی با دانشجو)
- ارائه پیشنهاد تغییر گرایش، رشته، محل تحصیل، مرخصی تحصیلی .
- هماهنگی مستمر با‌معاون دانشجویی دانشکده، تکمیل‌فرم‌های‌مربوط‌وارائه‌گزارش‌به‌ایشان‌درپایان‌هرنیمسال‌تحصیلی
- پیگیری درخواست دانشجو در کمیسیون موارد خاص (در صورت نیاز)امکان دسترسی به اطلاعات مورد نیاز برای شناخت بهتر وضعیت دانشجو یا در صورت نیاز امکان ارتباط با خانواده دانشجو و مرکز مشاوره دانشگاه برای استاد مشاور در حد مقدور فراهم می‌گردد
بدیهی است که در جهت فعال کردن نقش اساتید مشاور لازم است از امتیازات تشویقی مانند احتساب واحد معادل تدریس، تأثیر در ارتقاء و غیره استفاده گردد.
ج : برگزاری کارگاه های آموزشی برای اساتید شاغل
با عنایت به این‌که به روز کردن مهارت‌های تخصصی تدریس با توجه به تغییرات سریع در عرصه‌های فناوری ارتباطات و اطلاعات امری ضروری می‌باشد و از طرف دیگر به نظر می‌رسد که تأکید بیش از حد بر فعالیت‌های پژوهشی و نوشتن مقالات در سال‌های گدشته منجر به این شده است که مهمترین مسئولیت اساتید، یعنی تدریس اهمیت کمتری داشته باشد و این امر به‌نوبه‌ی خود منجر به کمرنگ‌شدن انگیزه و اشتیاق اساتید برای بهبود وضعیت تدریس گردیده است، لذا پیشنهاد می‌شود که برای تشویق اساتید جهت شرکت در دوره‌های آموزش حرفه‌ای امتیازاتی در جهت ارتقاء در نظر گرفته شود. در این راستا برای افزایش کارآمدی اساتید شاغل کارگاه‌هایی با موضوعات ذیل پیشنهاد می‌گردد :
- مهارت‌های برقراری ارتباط موثر با دانشجویان
- شناخت ویژگی‌های روانشناختی دانشجویان
- شیوه‌های یادگیری دانشجویان
- سازماندهی فرآیند یاددهی- یادگیری
- اصول ارزشیابی دانشجویان
- راههای افزایش انگیزه دانشجویان
- اطمینان از کیفیت و استانداردها در تدریس
- ارزشیابی تدریس
د: تهیه کتاب کار( Handbook )برای کلیه اساتید
با توجه به این‌که ممکن است برگزاری کارگاه‌ها در برخی از دانشگاه‌ها با مشکلات کمبود نیروی انسانی متخصص و یا سایر مشکلات روبرو شود پیشنهاد می‌شود که یک کتاب کار برای اساتید با موضوعات مربوط به روش‌های نوین تدریس، مدیریت کلاس، روش‌های ارزشیابی و سایر موضوعات مرتبط تهیه گردد.
با توجه به نقش مؤثر کارشناسان آموزشی دانشگاه‌ها و ارتباط مداوم آنان با دانشجویان لازم است آموزش‌های تخصصی در زمینه همکاری با مرکز مشاوره دانشگاه برای آنان ارائه گردد.
3- مرکز مشاوره
نقش مراکز مشاوره دانشگاه‌ها در ارتباط با ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان می‌تواند بسیار کلیدی و کارساز باشد. به همین جهت فعال‌کردن بخش مشاوره تحصیلی در مراکز مشاوره ضروری است. فعالیت‌های پیش‌بینی شده ذیل در این خصوص ارائه می‌گردد :
الف : توانمند سازی بخش مشاوره تحصیلی
1- آموزش مشاوران مجرب برای هدایت دانشجویان مشروط
2- تهیه یک کتاب کار برای مشاوران در راستای مشاوره تحصیلی شامل :
- شناسایی علل افت تحصیلی دانشجویان
- آشنایی با سبک‌های یادگیری دانشجویان
- آشنایی با روش‌های مطالعه دروس مختلف
- آشنایی با روش انجام پروژه‌های دانشجویی
- آشنایی با شیوه‌های مدیریت زمان و برنامه‌رذیزی
- راهکارهای ایجاد انگیزش در دانشجویان
- آشنایی با قوانین و مقررات دانشگاه و نحوه تصمیم‌گیری راجع به آن انتقال، تغییر رشته
- روش‌های ارتباط با اساتید، آموزش و مسئولین دانشگاه
- روش تشکیل گروه‌های مطالعاتی در دانشجویان
- نحوه ایجاد ارتباط با خانواده‌ها
ب: پیگیری امور دانشجویان مشروط توسط رابطین تخصصی ارتقای پیشرفت تحصیلی
1- ایجاد یک بخش مربوط به مشاوره تحصیلی با تأکید بر دانشجویان مشروط
2- هماهنگی با آموزش دانشگاه برای ارسال مرتب لیست‌های دانشجویان مشروطی
3- ایجاد یک مکانیسم ارتباطی شامل ارسال دعوتنامه برای حضور دانشجوی مشروط در مرکزمشاوره
4- ارسال کتابچه‌های: چگونه می‌توانم وضعیت تحصیلی خود را بهبود بخشم، برای دانشجویان مشروط
ج : ارائه مشاوره های فردی و گروهی توسط مشاورین مرکز
1- برگزاری جلسات مشاوره فردی برای دانشجویان مشروط
2- برگزاری کارگاه برای دانشجویان مشروط و ارائه جلسات مشاوره گروهی
3- ارتباط با خانواده دانشجویان مشروط، اطلاع‌رسانی و دعوت برای حضور در مراکزمشاوره و ارائه خدمات مشاوره‌ای به آنان
د: فعال کردن جایگاه مرکز مشاوره در ارتباط با تصمیم گیری برای دانشجویان مشروط
1. با توجه به این که مرکز مشاوره به صورت تخصصی وظیفه رسیگی به مشکلات دانشجویان را برعهده دارد و همچنین از نزدیک در جریان مسائل و مشکلات دانشجویان قرار دارد، پیشنهاد می شود رئیس مرکز مشاوره دانشگاه به عضویت کمیته منتخب شورای آمو زشی دانشگاه درآید.
2. در راستای کاهش مشکلات دانشجویان آسیب پذیر روانی اجتماعی در زمینه درخواست های انتقال ،تغییر رشته و مهمان دائم، پیشنهاد می شود نطر مرکز مشاوره دانشگاه مبدا و مقصد مورد توجه ویژه قرار گیرد.
3. لازم است مسئول یا رابط تخصصی پیشرفت تحصیلی مرکز مشاوره با هماهنگی آموزش دانشکده‌ها در برخی از جلسات شورای آموزشی پژوهشی دانشکده ها و یا گروه های آموزشی حضور فعال داشته و اطلاعات و مشورت های لازم را در مورد وضعیت تحصیلی دانشجویان هر دانشکده و یا گروه به اطلاع برسانند.
4- خانواده
در جامعه ایرانی خانواده یک پشتوانه مهم برای رشد فرزندان می‌باشد. در مورد ارتباط با خانواده‌ها باید به این نکته مهم توجه داشت که اکثریت دانش‌آموزان ما تا زمان ورود به دانشگاه کاملاً تحت نظارت خانواده‌ها بوده‌اند و از طرفی مدارس ما هیچ‌گونه آماده‌سازی برای دانشگاه انجام نداده‌اند. این مسئله از یک طرف و ماهیت زندگی دانشجویی با اختیارات و آزادی عمل خیلی بالا، بسیاری از دانشجویان را دچار سردرگمی می‌نماید و از این رهگذر است که بسیاری از دانشجویان دچار آسیب‌های جدی می‌شوند یکی از موارد بارز آن عدم حضور در کلاس، غیبت و به تبع آن تحصیلی شدید می‌باشد.
در این خصوص به نظر می‌رسد اگر مکانیسمی ایجاد شود که والدین بلافاصله پس از اولین (و یا دومین) مشروطی از وضعیت دانشجوی خود باخبر شوند امکان مداخله به موقع و کنترل مشکلات وجود دارد. تجارب عملی نیز بیانگر این می‌باشد که اکثر دانشجویان مشروط، پس از اطلاع خانواده‌ها و کنترل و پیگیری آنها، وضعیت بهتری پیدا کرده‌اند. برای ارتقای وضعیت تحصیلی دانشجویان فعالیت‌های ذیل در بخش خانواده‌ها در نظر گرفته شده‌است.
1- برگزاری جلسات توجیهی برای خانواده‌های دانشجویان ورودی.
2- ارسال دعوتنامه برای خانواده‌های دانشجویان مشروط.
3- ارسال بروشور حاوی مطالب مفید درخصوص نحوه ارتباط با دانشجو، نظارت آگاهانه، آشنایی با مشکلات خوابگاه و سایر موضوعات مرتبط برای خانواده‌های دانشجویان.