فهرست مطالب
- كمك به ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان كشور
- كنترل افت تحصيلي دانشجويان داراي مشكلات تحصيلي
- شناسايي دلايل افت تحصيلي دانشجويان و تدوين برنامه‌هاي پيشگيري از افت تحصيلي بر اساس آن
برنامه ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان
پيشنهاد مي‌شود كه برنامه جامع ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان در دو بخش كلي ذيل دنبال شود :
- اجراي يك پژوهش جامع براي شناسايي علل افت تحصيلي دانشجويان كشور.
- اجراي يك برنامه عملياتي براي ارتقاي وضعيت تحصيلي و كنترل افت تحصيلي دانشجويان.
بديهي است كه انجام پژوهش مزبور به يك مقطع زماني خاص محدودنمي باشد و لازم است كه اين پژوهش در پايان هرسال‌تحصيلي انجام‌شود تا هم از نقطه‌نظر كمي اطلاعات صحيحي از وضعيت افت دانشجويان كشور در دست باشد و هم با توجه به عوامل مؤثر در افت تحصيلي و متناسب با آن برنامه‌هاي ارتقاء به صورت كارآمد و به‌روز اجرا شوند.
در اين قسمت با توجه به اين كه در حال حاضر نمي‌توان اجراي برنامه‌هاي پيشرفت تحصيلي دانشجويان را تا انجام پژوهش‌هاي جديد به تعويق انداخت، با استفاده از نتايج تحقيقاتي كه تاكنون انجام شده است و همچنين با استفاده از تجارب كار با دانشجوياني كه مشكل افت تحصيلي داشته‌اند، برنامه پيش‌بيني شده براي كنترل افت تحصيلي ارائه مي‌گردد. با توجه به اين كه براي ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان بايد به‌طور همزمان و به شكل نطام‌مند روي تمام عناصر دخيل در آن كاركرد، برنامه پيشنهادي درخصوص ارتقاي وضعيت تحصيلي و پيشگيري و كنترل افت تحصيلي دانشجويان با تأكيد بر 4 محور، دانشجويان، اساتيد، مشاوران و خانواده ارائه مي‌گردد.
1- دانشجويان
دانشجويان را مي‌توان به سه دسته شامل دانشجويان جديدالورود، دانشجويان عادي در حال تحصيل و دانشجويان داراي افت تحصيلي تقسيم كرد. بديهي است كه برنامه‌هاي ارتقاي وضعيت تحصيلي در حال حاضر بايد در دو محور پيشگيري (مخصوص دانشجويان جديد الورود) و درمان (مخصوص دانشجويان داراي افت تحصيلي) دنبال شود. در ذيل برنامه‌هاي در نظر گرفته شده براي هر دسته از دانشجويان ارائه مي‌گردد :
الف : دانشجويان جديدالورود
1. تهيه Hand book دانشجويي كه موضوعات مربوط به معرفي دانشگاه، قوانين و مقررات دانشگاه، آموزش‌هاي لازم در زمينه روش‌هاي مطالعه، برنامه‌ريزي و مديريت‌زمان، مسئوليت‌هاي دانشجويان و انتظارات دانشگاه، امكانات دانشگاه و حقوق و اختيارات دانشجويان را شامل مي‌شود. در تهيه اين مجموعه بايد از ادبيات مخاطب محور استفاده‌شده و برقراري ارتباط صميمانه با دانشجو از خلال اين‌مجموعه مدنظر قرارگيرد.
2. برگزاري كارگاه‌هاي آشنايي با دانشگاه براي دانشجويان جديدالورود كه شامل آموزش روش‌هاي مطالعه دروس مختلف/ درك تفاوت‌هاي محيط دبيرستان و دانشگاه/ آشنايي با روش‌هاي برنامه‌ريزي و مديريت زمان/آشنايي با روش تحقيق و انجام كار علمي در دانشگاه مي‌باشد.
ب: دانشجويان داراي افت تحصيلي
1. برگزاري كارگاه براي دانشجويان مشروط با محوريت مشكلات تحصيلي
2. ارائه مشاوره گروهي
3. ارائه مشاوره فردي
4. تشكيل گروه‌هاي مطالعاتي
ج : نحوه شناسايي و پيگيري امور دانشجويان مشروط
1. براي ساماندهي و برنامه‌ريزي امور دانشجوياني كه افت تحصيلي دارند، از طريق هماهنگي معاونت دانشجويي و معاونت آموزشي دانشگاه، در ابتداي هرترم فهرست دانشجويان مشروط ترم قبل براي مركز مشاوره ارسال گردد.
2. ثبت نام دانشجويان مقطع كارشناسي كه داراي سابقه دو نيمسال تحصيلي متوالي يا سه نيمسال تحصيلي متناوب مشروطي مي‌باشند منوط به مراجعه به مركز مشاوره مي‌باشد.
3. براي تقويت حس مسئوليت‌پذيري و ايجاد تعهد اخلاقي در ابتداي ثبت نام در دانشگاه به كليه دانشجويان اطلاع داده شود كه گزارش وضعيت تحصيلي آنان به خانواده ارائه مي شود.
2- اساتيد
شكي نيست كه در يك رويكرد كلي‌نگر اساتيد بخش مهمي از سيستم هستند و در اين راستا بايد مسئوليت يادگيري دانشجويان را برعهده بگيرند. با توجه به اين كه در همه دانشگاه‌هاي معتبر دنيا، علاوه بر داشتن تخصص علمي، آگاهي از روش‌هاي تدريس و ارزشيابي و نحوه ارتباط با دانشجويان نيز براي تدريس در دانشگاه ضروري مي‌باشد، بايد ترتيبي اتخاذ گردد كه اساتيدي كه به كار تدريس در دانشگاه هاي كشور اشتغال دارند، اين دوره‌ها را بگذرانند. برنامه‌هاي در نظر گرفته شده براي ارتقاي مهارت‌هاي حرفه‌اي اساتيد شامل موارد ذيل مي‌شود :
الف : برگزاري دوره‌هاي ويژه اساتيد جديدالاستخدام
با توجه به تاثير زياد نحوه ارتباط و روش تدريس اساتيد بر پيشرفت و يا عدم پيشرفت تحصيلي دانشجو لازم است براي كليه اساتيد جديد الاستخدام كارگاه‌هاي آموزشي شامل روش‌هاي تدريس و ارزشيابي، مهارت‌هاي برقراري ارتباط موثر با دانشجو و شناخت ويژگي‌هاي روانشناختي دانشجويان و راهكارهاي كنترل افت تحصيلي دانشجويان برگزار گردد و شروع به كار اساتيد جديدالاستخدام منوط به شركت در اين دوره‌ها و اخذ گواهينامه مربوطه باشد .بديهي است اين كارگاه‌ها توسط معاونت آموزشي دانشگاه‌ها و با هماهنگي و همكاري كامل با معاونت دانشجويي و مركز مشاوره برگزار مي‌شود .
ب: تقويت نقش اساتيد راهنما
با در نظرگرفتن اهميت نقش اساتيد راهنما كه بر طبق مقررات وظيفه هدايت تحصيلي دانشجويان را برعهده دارند، ضروري است اقدامات لازم براي فعال كردن اين نقش به‌نحوي كه كنترل افت تحصيلي دانشجويان را نيز شامل گردد، انجام پذيرد. در اين راستا دفتر مركزي مشاوره آمادگي دارد در جهت برگزاري كارگاه‌هاي آموزشي و تدوين كتاب‌هاي كار همكاري لازم را به عمل آورد.
به طور كلي وظايف استاد راهنما در ارتباط با ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان موارد ذيل را شامل مي‌شود :
- تلاش در جهت ارتباط مستمر با دانشجو
- آگاهي از وضعيت‌تحصيلي،روانشناختي و خانوادگي دانشجو قبل از ورود به دانشگاه و پس از آن از طريق پرونده تحصيلي.
- آشنانمودن دانشجويان با مقررات و قوانين‌آموزشي و راهنمايي ايشان درخصوص انتخاب‌واحد، حذف‌و‌اضافه‌دروس
- راهنمايي دانشجويان در زمينه‌روش‌هاي‌صحيح‌مطالعه، روش تهيه گزارش‌هاي علمي، برنامه‌ريزي و آمادگي براي امتحانات
- معرفي دانشجويان نيازمند به مشاوره تخصصي به مركز مشاوره دانشگاه (پس از هماهنگي با دانشجو)
- ارائه پيشنهاد تغيير گرايش، رشته، محل تحصيل، مرخصي تحصيلي .
- هماهنگي مستمر با‌معاون دانشجويي دانشكده، تكميل‌فرم‌هاي‌مربوط‌وارائه‌گزارش‌به‌ايشان‌درپايان‌هرنيمسال‌تحصيلي
- پيگيري درخواست دانشجو در كميسيون موارد خاص (در صورت نياز)امكان دسترسي به اطلاعات مورد نياز براي شناخت بهتر وضعيت دانشجو يا در صورت نياز امكان ارتباط با خانواده دانشجو و مركز مشاوره دانشگاه براي استاد مشاور در حد مقدور فراهم مي‌گردد
بديهي است كه در جهت فعال كردن نقش اساتيد مشاور لازم است از امتيازات تشويقي مانند احتساب واحد معادل تدريس، تأثير در ارتقاء و غيره استفاده گردد.
ج : برگزاري كارگاه هاي آموزشي براي اساتيد شاغل
با عنايت به اين‌كه به روز كردن مهارت‌هاي تخصصي تدريس با توجه به تغييرات سريع در عرصه‌هاي فناوري ارتباطات و اطلاعات امري ضروري مي‌باشد و از طرف ديگر به نظر مي‌رسد كه تأكيد بيش از حد بر فعاليت‌هاي پژوهشي و نوشتن مقالات در سال‌هاي گدشته منجر به اين شده است كه مهمترين مسئوليت اساتيد، يعني تدريس اهميت كمتري داشته باشد و اين امر به‌نوبه‌ي خود منجر به كمرنگ‌شدن انگيزه و اشتياق اساتيد براي بهبود وضعيت تدريس گرديده است، لذا پيشنهاد مي‌شود كه براي تشويق اساتيد جهت شركت در دوره‌هاي آموزش حرفه‌اي امتيازاتي در جهت ارتقاء در نظر گرفته شود. در اين راستا براي افزايش كارآمدي اساتيد شاغل كارگاه‌هايي با موضوعات ذيل پيشنهاد مي‌گردد :
- مهارت‌هاي برقراري ارتباط موثر با دانشجويان
- شناخت ويژگي‌هاي روانشناختي دانشجويان
- شيوه‌هاي يادگيري دانشجويان
- سازماندهي فرآيند ياددهي- يادگيري
- اصول ارزشيابي دانشجويان
- راههاي افزايش انگيزه دانشجويان
- اطمينان از كيفيت و استانداردها در تدريس
- ارزشيابي تدريس
د: تهيه كتاب كار( Handbook )براي كليه اساتيد
با توجه به اين‌كه ممكن است برگزاري كارگاه‌ها در برخي از دانشگاه‌ها با مشكلات كمبود نيروي انساني متخصص و يا ساير مشكلات روبرو شود پيشنهاد مي‌شود كه يك كتاب كار براي اساتيد با موضوعات مربوط به روش‌هاي نوين تدريس، مديريت كلاس، روش‌هاي ارزشيابي و ساير موضوعات مرتبط تهيه گردد.
با توجه به نقش مؤثر كارشناسان آموزشي دانشگاه‌ها و ارتباط مداوم آنان با دانشجويان لازم است آموزش‌هاي تخصصي در زمينه همكاري با مركز مشاوره دانشگاه براي آنان ارائه گردد.
3- مركز مشاوره
نقش مراكز مشاوره دانشگاه‌ها در ارتباط با ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان مي‌تواند بسيار كليدي و كارساز باشد. به همين جهت فعال‌كردن بخش مشاوره تحصيلي در مراكز مشاوره ضروري است. فعاليت‌هاي پيش‌بيني شده ذيل در اين خصوص ارائه مي‌گردد :
الف : توانمند سازي بخش مشاوره تحصيلي
1- آموزش مشاوران مجرب براي هدايت دانشجويان مشروط
2- تهيه يك كتاب كار براي مشاوران در راستاي مشاوره تحصيلي شامل :
- شناسايي علل افت تحصيلي دانشجويان
- آشنايي با سبك‌هاي يادگيري دانشجويان
- آشنايي با روش‌هاي مطالعه دروس مختلف
- آشنايي با روش انجام پروژه‌هاي دانشجويي
- آشنايي با شيوه‌هاي مديريت زمان و برنامه‌رذيزي
- راهكارهاي ايجاد انگيزش در دانشجويان
- آشنايي با قوانين و مقررات دانشگاه و نحوه تصميم‌گيري راجع به آن انتقال، تغيير رشته
- روش‌هاي ارتباط با اساتيد، آموزش و مسئولين دانشگاه
- روش تشكيل گروه‌هاي مطالعاتي در دانشجويان
- نحوه ايجاد ارتباط با خانواده‌ها
ب: پيگيري امور دانشجويان مشروط توسط رابطين تخصصي ارتقاي پيشرفت تحصيلي
1- ايجاد يك بخش مربوط به مشاوره تحصيلي با تأكيد بر دانشجويان مشروط
2- هماهنگي با آموزش دانشگاه براي ارسال مرتب ليست‌هاي دانشجويان مشروطي
3- ايجاد يك مكانيسم ارتباطي شامل ارسال دعوتنامه براي حضور دانشجوي مشروط در مركزمشاوره
4- ارسال كتابچه‌هاي: چگونه مي‌توانم وضعيت تحصيلي خود را بهبود بخشم، براي دانشجويان مشروط
ج : ارائه مشاوره هاي فردي و گروهي توسط مشاورين مركز
1- برگزاري جلسات مشاوره فردي براي دانشجويان مشروط
2- برگزاري كارگاه براي دانشجويان مشروط و ارائه جلسات مشاوره گروهي
3- ارتباط با خانواده دانشجويان مشروط، اطلاع‌رساني و دعوت براي حضور در مراكزمشاوره و ارائه خدمات مشاوره‌اي به آنان
د: فعال كردن جايگاه مركز مشاوره در ارتباط با تصميم گيري براي دانشجويان مشروط
1. با توجه به اين كه مركز مشاوره به صورت تخصصي وظيفه رسيگي به مشكلات دانشجويان را برعهده دارد و همچنين از نزديك در جريان مسائل و مشكلات دانشجويان قرار دارد، پيشنهاد مي شود رئيس مركز مشاوره دانشگاه به عضويت كميته منتخب شوراي آمو زشي دانشگاه درآيد.
2. در راستاي كاهش مشكلات دانشجويان آسيب پذير رواني اجتماعي در زمينه درخواست هاي انتقال ،تغيير رشته و مهمان دائم، پيشنهاد مي شود نطر مركز مشاوره دانشگاه مبدا و مقصد مورد توجه ويژه قرار گيرد.
3. لازم است مسئول يا رابط تخصصي پيشرفت تحصيلي مركز مشاوره با هماهنگي آموزش دانشكده‌ها در برخي از جلسات شوراي آموزشي پژوهشي دانشكده ها و يا گروه هاي آموزشي حضور فعال داشته و اطلاعات و مشورت هاي لازم را در مورد وضعيت تحصيلي دانشجويان هر دانشكده و يا گروه به اطلاع برسانند.
4- خانواده
در جامعه ايراني خانواده يك پشتوانه مهم براي رشد فرزندان مي‌باشد. در مورد ارتباط با خانواده‌ها بايد به اين نكته مهم توجه داشت كه اكثريت دانش‌آموزان ما تا زمان ورود به دانشگاه كاملاً تحت نظارت خانواده‌ها بوده‌اند و از طرفي مدارس ما هيچ‌گونه آماده‌سازي براي دانشگاه انجام نداده‌اند. اين مسئله از يك طرف و ماهيت زندگي دانشجويي با اختيارات و آزادي عمل خيلي بالا، بسياري از دانشجويان را دچار سردرگمي مي‌نمايد و از اين رهگذر است كه بسياري از دانشجويان دچار آسيب‌هاي جدي مي‌شوند يكي از موارد بارز آن عدم حضور در كلاس، غيبت و به تبع آن تحصيلي شديد مي‌باشد.
در اين خصوص به نظر مي‌رسد اگر مكانيسمي ايجاد شود كه والدين بلافاصله پس از اولين (و يا دومين) مشروطي از وضعيت دانشجوي خود باخبر شوند امكان مداخله به موقع و كنترل مشكلات وجود دارد. تجارب عملي نيز بيانگر اين مي‌باشد كه اكثر دانشجويان مشروط، پس از اطلاع خانواده‌ها و كنترل و پيگيري آنها، وضعيت بهتري پيدا كرده‌اند. براي ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان فعاليت‌هاي ذيل در بخش خانواده‌ها در نظر گرفته شده‌است.
1- برگزاري جلسات توجيهي براي خانواده‌هاي دانشجويان ورودي.
2- ارسال دعوتنامه براي خانواده‌هاي دانشجويان مشروط.
3- ارسال بروشور حاوي مطالب مفيد درخصوص نحوه ارتباط با دانشجو، نظارت آگاهانه، آشنايي با مشكلات خوابگاه و ساير موضوعات مرتبط براي خانواده‌هاي دانشجويان.
تدوين:
دكتر رضوان حكيم زاده استاديار دانشگاه تهران
با بهره گيري از نظرات كارشناسي:
دكتر محمود ملاباشي معاون دانشجويي وزارت علوم ، تحقيقات و فناوري
دكتر حسن مسلمي ناييني مدير كل دانشجويان داخل وزارت علوم ، تحقيقات و فناوري
دكتر حميد يعقوبي مسئول دفتر مركزي مشاوره وزارت علوم ، تحقيقات و فناوري
دكتر محمدعلي نظري استاديار دانشگاه تربيت معلم
دكتر حميدرضا حسن آبادي استاديار دانشگاه تهران
حميد پيروي قائم مقام مركز مشاوره دانشگاه تهران
فهرست مطالب
- كمك به ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان كشور
- كنترل افت تحصيلي دانشجويان داراي مشكلات تحصيلي
- شناسايي دلايل افت تحصيلي دانشجويان و تدوين برنامه‌هاي پيشگيري از افت تحصيلي بر اساس آن
برنامه ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان
با توجه به مواردي كه در مقدمه مطرح شد پيشنهاد مي‌شود كه برنامه جامع ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان در دو بخش كلي ذيل دنبال شود :
- اجراي يك پژوهش جامع براي شناسايي علل افت تحصيلي دانشجويان كشور.
- اجراي يك برنامه عملياتي براي ارتقاي وضعيت تحصيلي و كنترل افت تحصيلي دانشجويان.
بديهي است كه انجام پژوهش مزبور به يك مقطع زماني خاص محدودنمي باشد و لازم است كه اين پژوهش در پايان هرسال‌تحصيلي انجام‌شود تا هم از نقطه‌نظر كمي اطلاعات صحيحي از وضعيت افت دانشجويان كشور در دست باشد و هم با توجه به عوامل مؤثر در افت تحصيلي و متناسب با آن برنامه‌هاي ارتقاء به صورت كارآمد و به‌روز اجرا شوند.
در اين قسمت با توجه به اين كه در حال حاضر نمي‌توان اجراي برنامه‌هاي پيشرفت تحصيلي دانشجويان را تا انجام پژوهش‌هاي جديد به تعويق انداخت، با استفاده از نتايج تحقيقاتي كه تاكنون انجام شده است و همچنين با استفاده از تجارب كار با دانشجوياني كه مشكل افت تحصيلي داشته‌اند، برنامه پيش‌بيني شده براي كنترل افت تحصيلي ارائه مي‌گردد. با توجه به اين كه براي ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان بايد به‌طور همزمان و به شكل نطام‌مند روي تمام عناصر دخيل در آن كاركرد، برنامه پيشنهادي درخصوص ارتقاي وضعيت تحصيلي و پيشگيري و كنترل افت تحصيلي دانشجويان با تأكيد بر 4 محور، دانشجويان، اساتيد، مشاوران و خانواده ارائه مي‌گردد.
1- دانشجويان
دانشجويان را مي‌توان به سه دسته شامل دانشجويان جديدالورود، دانشجويان عادي در حال تحصيل و دانشجويان داراي افت تحصيلي تقسيم كرد. بديهي است كه برنامه‌هاي ارتقاي وضعيت تحصيلي در حال حاضر بايد در دو محور پيشگيري (مخصوص دانشجويان جديد الورود) و درمان (مخصوص دانشجويان داراي افت تحصيلي) دنبال شود. در ذيل برنامه‌هاي در نظر گرفته شده براي هر دسته از دانشجويان ارائه مي‌گردد :
الف : دانشجويان جديدالورود
1. تهيه Hand book دانشجويي كه موضوعات مربوط به معرفي دانشگاه، قوانين و مقررات دانشگاه، آموزش‌هاي لازم در زمينه روش‌هاي مطالعه، برنامه‌ريزي و مديريت‌زمان، مسئوليت‌هاي دانشجويان و انتظارات دانشگاه، امكانات دانشگاه و حقوق و اختيارات دانشجويان را شامل مي‌شود. در تهيه اين مجموعه بايد از ادبيات مخاطب محور استفاده‌شده و برقراري ارتباط صميمانه با دانشجو از خلال اين‌مجموعه مدنظر قرارگيرد.
2. برگزاري كارگاه‌هاي آشنايي با دانشگاه براي دانشجويان جديدالورود كه شامل آموزش روش‌هاي مطالعه دروس مختلف/ درك تفاوت‌هاي محيط دبيرستان و دانشگاه/ آشنايي با روش‌هاي برنامه‌ريزي و مديريت زمان/آشنايي با روش تحقيق و انجام كار علمي در دانشگاه مي‌باشد.
ب: دانشجويان داراي افت تحصيلي
1. برگزاري كارگاه براي دانشجويان مشروط با محوريت مشكلات تحصيلي
2. ارائه مشاوره گروهي
3. ارائه مشاوره فردي
4. تشكيل گروه‌هاي مطالعاتي
ج : نحوه شناسايي و پيگيري امور دانشجويان مشروط
1. براي ساماندهي و برنامه‌ريزي امور دانشجوياني كه افت تحصيلي دارند، از طريق هماهنگي معاونت دانشجويي و معاونت آموزشي دانشگاه، در ابتداي هرترم فهرست دانشجويان مشروط ترم قبل براي مركز مشاوره ارسال گردد.
2. ثبت نام دانشجويان مقطع كارشناسي كه داراي سابقه دو نيمسال تحصيلي متوالي يا سه نيمسال تحصيلي متناوب مشروطي مي‌باشند منوط به مراجعه به مركز مشاوره مي‌باشد.
3. براي تقويت حس مسئوليت‌پذيري و ايجاد تعهد اخلاقي در ابتداي ثبت نام در دانشگاه به كليه دانشجويان اطلاع داده شود كه گزارش وضعيت تحصيلي آنان به خانواده ارائه مي شود.
2- اساتيد
شكي نيست كه در يك رويكرد كلي‌نگر اساتيد بخش مهمي از سيستم هستند و در اين راستا بايد مسئوليت يادگيري دانشجويان را برعهده بگيرند. با توجه به اين كه در همه دانشگاه‌هاي معتبر دنيا، علاوه بر داشتن تخصص علمي، آگاهي از روش‌هاي تدريس و ارزشيابي و نحوه ارتباط با دانشجويان نيز براي تدريس در دانشگاه ضروري مي‌باشد، بايد ترتيبي اتخاذ گردد كه اساتيدي كه به كار تدريس در دانشگاه هاي كشور اشتغال دارند، اين دوره‌ها را بگذرانند. برنامه‌هاي در نظر گرفته شده براي ارتقاي مهارت‌هاي حرفه‌اي اساتيد شامل موارد ذيل مي‌شود :
الف : برگزاري دوره‌هاي ويژه اساتيد جديدالاستخدام
با توجه به تاثير زياد نحوه ارتباط و روش تدريس اساتيد بر پيشرفت و يا عدم پيشرفت تحصيلي دانشجو لازم است براي كليه اساتيد جديد الاستخدام كارگاه‌هاي آموزشي شامل روش‌هاي تدريس و ارزشيابي، مهارت‌هاي برقراري ارتباط موثر با دانشجو و شناخت ويژگي‌هاي روانشناختي دانشجويان و راهكارهاي كنترل افت تحصيلي دانشجويان برگزار گردد و شروع به كار اساتيد جديدالاستخدام منوط به شركت در اين دوره‌ها و اخذ گواهينامه مربوطه باشد .بديهي است اين كارگاه‌ها توسط معاونت آموزشي دانشگاه‌ها و با هماهنگي و همكاري كامل با معاونت دانشجويي و مركز مشاوره برگزار مي‌شود .
ب: تقويت نقش اساتيد راهنما
با در نظرگرفتن اهميت نقش اساتيد راهنما كه بر طبق مقررات وظيفه هدايت تحصيلي دانشجويان را برعهده دارند، ضروري است اقدامات لازم براي فعال كردن اين نقش به‌نحوي كه كنترل افت تحصيلي دانشجويان را نيز شامل گردد، انجام پذيرد. در اين راستا دفتر مركزي مشاوره آمادگي دارد در جهت برگزاري كارگاه‌هاي آموزشي و تدوين كتاب‌هاي كار همكاري لازم را به عمل آورد.
به طور كلي وظايف استاد راهنما در ارتباط با ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان موارد ذيل را شامل مي‌شود :
- تلاش در جهت ارتباط مستمر با دانشجو
- آگاهي از وضعيت‌تحصيلي،روانشناختي و خانوادگي دانشجو قبل از ورود به دانشگاه و پس از آن از طريق پرونده تحصيلي.
- آشنانمودن دانشجويان با مقررات و قوانين‌آموزشي و راهنمايي ايشان درخصوص انتخاب‌واحد، حذف‌و‌اضافه‌دروس
- راهنمايي دانشجويان در زمينه‌روش‌هاي‌صحيح‌مطالعه، روش تهيه گزارش‌هاي علمي، برنامه‌ريزي و آمادگي براي امتحانات
- معرفي دانشجويان نيازمند به مشاوره تخصصي به مركز مشاوره دانشگاه (پس از هماهنگي با دانشجو)
- ارائه پيشنهاد تغيير گرايش، رشته، محل تحصيل، مرخصي تحصيلي .
- هماهنگي مستمر با‌معاون دانشجويي دانشكده، تكميل‌فرم‌هاي‌مربوط‌وارائه‌گزارش‌به‌ايشان‌درپايان‌هرنيمسال‌تحصيلي
- پيگيري درخواست دانشجو در كميسيون موارد خاص (در صورت نياز)امكان دسترسي به اطلاعات مورد نياز براي شناخت بهتر وضعيت دانشجو يا در صورت نياز امكان ارتباط با خانواده دانشجو و مركز مشاوره دانشگاه براي استاد مشاور در حد مقدور فراهم مي‌گردد
بديهي است كه در جهت فعال كردن نقش اساتيد مشاور لازم است از امتيازات تشويقي مانند احتساب واحد معادل تدريس، تأثير در ارتقاء و غيره استفاده گردد.
ج : برگزاري كارگاه هاي آموزشي براي اساتيد شاغل
با عنايت به اين‌كه به روز كردن مهارت‌هاي تخصصي تدريس با توجه به تغييرات سريع در عرصه‌هاي فناوري ارتباطات و اطلاعات امري ضروري مي‌باشد و از طرف ديگر به نظر مي‌رسد كه تأكيد بيش از حد بر فعاليت‌هاي پژوهشي و نوشتن مقالات در سال‌هاي گدشته منجر به اين شده است كه مهمترين مسئوليت اساتيد، يعني تدريس اهميت كمتري داشته باشد و اين امر به‌نوبه‌ي خود منجر به كمرنگ‌شدن انگيزه و اشتياق اساتيد براي بهبود وضعيت تدريس گرديده است، لذا پيشنهاد مي‌شود كه براي تشويق اساتيد جهت شركت در دوره‌هاي آموزش حرفه‌اي امتيازاتي در جهت ارتقاء در نظر گرفته شود. در اين راستا براي افزايش كارآمدي اساتيد شاغل كارگاه‌هايي با موضوعات ذيل پيشنهاد مي‌گردد :
- مهارت‌هاي برقراري ارتباط موثر با دانشجويان
- شناخت ويژگي‌هاي روانشناختي دانشجويان
- شيوه‌هاي يادگيري دانشجويان
- سازماندهي فرآيند ياددهي- يادگيري
- اصول ارزشيابي دانشجويان
- راههاي افزايش انگيزه دانشجويان
- اطمينان از كيفيت و استانداردها در تدريس
- ارزشيابي تدريس
د: تهيه كتاب كار( Handbook )براي كليه اساتيد
با توجه به اين‌كه ممكن است برگزاري كارگاه‌ها در برخي از دانشگاه‌ها با مشكلات كمبود نيروي انساني متخصص و يا ساير مشكلات روبرو شود پيشنهاد مي‌شود كه يك كتاب كار براي اساتيد با موضوعات مربوط به روش‌هاي نوين تدريس، مديريت كلاس، روش‌هاي ارزشيابي و ساير موضوعات مرتبط تهيه گردد.
با توجه به نقش مؤثر كارشناسان آموزشي دانشگاه‌ها و ارتباط مداوم آنان با دانشجويان لازم است آموزش‌هاي تخصصي در زمينه همكاري با مركز مشاوره دانشگاه براي آنان ارائه گردد.
3- مركز مشاوره
نقش مراكز مشاوره دانشگاه‌ها در ارتباط با ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان مي‌تواند بسيار كليدي و كارساز باشد. به همين جهت فعال‌كردن بخش مشاوره تحصيلي در مراكز مشاوره ضروري است. فعاليت‌هاي پيش‌بيني شده ذيل در اين خصوص ارائه مي‌گردد :
الف : توانمند سازي بخش مشاوره تحصيلي
1- آموزش مشاوران مجرب براي هدايت دانشجويان مشروط
2- تهيه يك كتاب كار براي مشاوران در راستاي مشاوره تحصيلي شامل :
- شناسايي علل افت تحصيلي دانشجويان
- آشنايي با سبك‌هاي يادگيري دانشجويان
- آشنايي با روش‌هاي مطالعه دروس مختلف
- آشنايي با روش انجام پروژه‌هاي دانشجويي
- آشنايي با شيوه‌هاي مديريت زمان و برنامه‌رذيزي
- راهكارهاي ايجاد انگيزش در دانشجويان
- آشنايي با قوانين و مقررات دانشگاه و نحوه تصميم‌گيري راجع به آن انتقال، تغيير رشته
- روش‌هاي ارتباط با اساتيد، آموزش و مسئولين دانشگاه
- روش تشكيل گروه‌هاي مطالعاتي در دانشجويان
- نحوه ايجاد ارتباط با خانواده‌ها
ب: پيگيري امور دانشجويان مشروط توسط رابطين تخصصي ارتقاي پيشرفت تحصيلي
1- ايجاد يك بخش مربوط به مشاوره تحصيلي با تأكيد بر دانشجويان مشروط
2- هماهنگي با آموزش دانشگاه براي ارسال مرتب ليست‌هاي دانشجويان مشروطي
3- ايجاد يك مكانيسم ارتباطي شامل ارسال دعوتنامه براي حضور دانشجوي مشروط در مركزمشاوره
4- ارسال كتابچه‌هاي: چگونه مي‌توانم وضعيت تحصيلي خود را بهبود بخشم، براي دانشجويان مشروط
ج : ارائه مشاوره هاي فردي و گروهي توسط مشاورين مركز
1- برگزاري جلسات مشاوره فردي براي دانشجويان مشروط
2- برگزاري كارگاه براي دانشجويان مشروط و ارائه جلسات مشاوره گروهي
3- ارتباط با خانواده دانشجويان مشروط، اطلاع‌رساني و دعوت براي حضور در مراكزمشاوره و ارائه خدمات مشاوره‌اي به آنان
د: فعال كردن جايگاه مركز مشاوره در ارتباط با تصميم گيري براي دانشجويان مشروط
1. با توجه به اين كه مركز مشاوره به صورت تخصصي وظيفه رسيگي به مشكلات دانشجويان را برعهده دارد و همچنين از نزديك در جريان مسائل و مشكلات دانشجويان قرار دارد، پيشنهاد مي شود رئيس مركز مشاوره دانشگاه به عضويت كميته منتخب شوراي آمو زشي دانشگاه درآيد.
2. در راستاي كاهش مشكلات دانشجويان آسيب پذير رواني اجتماعي در زمينه درخواست هاي انتقال ،تغيير رشته و مهمان دائم، پيشنهاد مي شود نطر مركز مشاوره دانشگاه مبدا و مقصد مورد توجه ويژه قرار گيرد.
3. لازم است مسئول يا رابط تخصصي پيشرفت تحصيلي مركز مشاوره با هماهنگي آموزش دانشكده‌ها در برخي از جلسات شوراي آموزشي پژوهشي دانشكده ها و يا گروه هاي آموزشي حضور فعال داشته و اطلاعات و مشورت هاي لازم را در مورد وضعيت تحصيلي دانشجويان هر دانشكده و يا گروه به اطلاع برسانند.
4- خانواده
در جامعه ايراني خانواده يك پشتوانه مهم براي رشد فرزندان مي‌باشد. در مورد ارتباط با خانواده‌ها بايد به اين نكته مهم توجه داشت كه اكثريت دانش‌آموزان ما تا زمان ورود به دانشگاه كاملاً تحت نظارت خانواده‌ها بوده‌اند و از طرفي مدارس ما هيچ‌گونه آماده‌سازي براي دانشگاه انجام نداده‌اند. اين مسئله از يك طرف و ماهيت زندگي دانشجويي با اختيارات و آزادي عمل خيلي بالا، بسياري از دانشجويان را دچار سردرگمي مي‌نمايد و از اين رهگذر است كه بسياري از دانشجويان دچار آسيب‌هاي جدي مي‌شوند يكي از موارد بارز آن عدم حضور در كلاس، غيبت و به تبع آن تحصيلي شديد مي‌باشد.
در اين خصوص به نظر مي‌رسد اگر مكانيسمي ايجاد شود كه والدين بلافاصله پس از اولين (و يا دومين) مشروطي از وضعيت دانشجوي خود باخبر شوند امكان مداخله به موقع و كنترل مشكلات وجود دارد. تجارب عملي نيز بيانگر اين مي‌باشد كه اكثر دانشجويان مشروط، پس از اطلاع خانواده‌ها و كنترل و پيگيري آنها، وضعيت بهتري پيدا كرده‌اند. براي ارتقاي وضعيت تحصيلي دانشجويان فعاليت‌هاي ذيل در بخش خانواده‌ها در نظر گرفته شده‌است.
1- برگزاري جلسات توجيهي براي خانواده‌هاي دانشجويان ورودي.
2- ارسال دعوتنامه براي خانواده‌هاي دانشجويان مشروط.
3- ارسال بروشور حاوي مطالب مفيد درخصوص نحوه ارتباط با دانشجو، نظارت آگاهانه، آشنايي با مشكلات خوابگاه و ساير موضوعات مرتبط براي خانواده‌هاي دانشجويان.