اعتياد

 

اعتیاد

تدوین: ندا اصغری

شاید اولین سوالی که با دیدن ابن مقاله به ذهن شما برسداین باشد که مواد مخدر چه ارتباطی به من دارد و اصلا ً چه لزومی دارد که من در باره آن بیشتر بدانم . مگر می شود کسی دانشجو باشد و مواد مصرف کند. مواد مخدر را کسی مصرف می کند که مشکل دارد ، به لحاظ خانوادگی مسئله دارد ، خودش بی اراده است ، باکسانی بوده و گشته که اینکاره بوده اند . اصلاً اگر کسی اراده داشته باشد و اهلش نباشد هیچ وقت سراغ اینجور کارها نمی رود . بله حق با شماست ولی نه همه آن، منظور ما این است که همه دلایل شما می تواند درست باشد ولی اشکال آن در این است که متاسفانه نگاه ما به مواد به اصطلاح مخدر و مصرف آنها بسیار ساده انگارانه خواهد بود و این ساده سازی موضوع باعث می شود که برخورد و  رفتار ما نیز در برابر موادتوام با سهل انگاری و ساده اندیشی باشد. نکته این است که در حال حاضر تحقیقات انجام شده حاکی از آن هستند که مصرف مواد در هر سنی، در هر گروهی، در هر مکانی و در هر زمانی رخ می دهد!!! ( لطفاً کمی صبر کنید و در باره جمله آخر فکر کنید به اطرافیان، به دوستان ،به حوادث روزنامه ها ). هدف ما این نیست تا مسئله را بزرگتر از آنچه که هست نشان دهیم  و یا درباره عوارض و پی آمدهای مواد اغراق کنیم که مثلاً عاقبت همه معتادان مرگ است ، بلکه هدف این است تا با گردآوری مجموعه ای از حقایق و نکات لازم شما را نسبت به یکی از حقایق موجود در زندگی روزانه خود آگاه سازیم.

تعریف مواد مخدر:

به هرماده ای که عملکرد طبیعی بدن را به لحاظ روانی، جسمانی و عاطفی تغییر دهد (ماده مخدر ) می گویند .

معنای اعتیاد یا وابستگی:

وابستگی به معنی مصرف اجباری و مستمر یک ماده است که به دو صورت ایجاد می شود :

1-     وابستگی روانی : یعنی اشتغال ذهنی به ماده و احساس تمایل دائم برای مصرف مجدد آن

2-     وابستگی جسمانی : یعنی وابستگی بدن و سلولهای مغز به ماده موردنظر

انواع مواد مخدر و اثرات آنها:

سیگار: رایج ترین ماده مصرفی اعتیاد آور جهان است . اثرات مصرف سیگار عبارت است از : افزایش احتمال به انواع سرطان ، برونشیت و بیماری های مزمن تنفسی، یائسگی زودرس ،پوکی استخوان و....

قلیان: با مصرف قلیان بیش از 600 ماده سمی و مهلک وارد  ریه فرد مصرف کننده و اطرافیان خواهد شد.  دود حاصل از تنباکو حاوی مواد شیمیایی خطرناکی است که مسبب انواع سرطان هاست .این مواد با آب تصفیه نمی شود.

حشیش: حشیش از گیاه شاهدانه تهیه می شود و اعتیاد روانی آن بسیار قوی است . به برگ این ماده گراس یا ماری جوآنا و به صمغ آن حشیش می گویند . این ماده هیچ نقشی در تقویت حافظه و تمرکز ندارد . برخی از اثرات آن عبارت است از : ایجاد بدگمانی و سوءظن، توهم و اضطراب شدید ،ابتلا به بیماری های ریوی مثل سرطان ریه ،کاهش مقدار اسپرم در مردان، افزایش ناباروری در زنان ، افزایش احتمال ابتلا به بیماری های شدید روانی تا دو برابر ، از آنجا که حشیش تا 4 هفته در بدن باقی می ماند سبب کاهش سرعت پردازش اطلاعات و افت عملکرد می شود.

مشروبات الکلی: اثرات مصرف مشروبات الکی عبارت است از: ایجاد ناتوانی جنسی در مردان ،اقدام به خودکشی یا قتل ،کند شدن زمان واکنش فرد و کاهش تمرکز و...

تریاک: از ماده شیری رنگی که از خراش دادن پوسته نارس گرز خشخاش  به دست می آید تهیه می شود. آثار کوتاه مدت آن عبارت است از : احساس سرخوشی ،تهوع، استفراغ ،کاهش یا افزایش فعالیت جسمانی و... آثار بلندمدت مصرف عبارت است از :بی ثباتی خلقی ،رویاهای نامطلوب در خواب،تحمل و وابستگی، کاهش انگیزه جنسی و....

کراک یا کریستال ( هروئین فشرده ): کراک همان هروئین است که به شکل خالص تر در آمده و به صورت بلورهای شیشه ای خرید و فروش می شود. اکثر کسانی که کراک مصرف می کنند در ابتدااحساس سرخوشی و نشئگی می کنند اما در بلندمدت دچار اعتیاد و وابستگی ، تغییرات بارز در مغز، حرکات غیر ارادی در پاها، بی خوابی و....

شیشه ( متامفتامین ): به صورت دانه های سفید و شفافی است که بو ندارد و مزه آن تلخ است و به سادگی در آب و مشروبات الکلی حل می شود . آثار کوتاه مدت مصرف شیشه: تحریک پذیری، گیج و منگ شدن، افزایش دامنه توجه و کاهش خستگی ، سرخوشی و نشئگی ،پرحرفی ،افزایش انرژی و....آثار بلند مدت مصرف شیشه: توهم، کاهش وزن، وابستگی و حالت جنون، سکته مغزی، فعالیتهای حرکتی بیش از اندازه و تکراری و.....

کوکائین: بصورت پودرسفید رنگ است که معمولاً به داخل بینی کشیده می شود. اثرات مصرف کوکائین :احساس شادابی و تندرستی، احساس افزایش اعتمادبه نفس، احساس توانمندی در اجرای کارها، حملات تشنجی مغز، حمله قلبی ،اختلالات تنفسی ،افسردگی، اضطراب، بروز رفتارهای خصمانه و...

مواد توهم زا: موادی هستند که حقایق و ماهیت اشیاء را غیر واقعی نشان می دهند .معروف ترین ماده توهم ز ا  LSD یا اسید نام دارد که به صورت قرص وکاغذ آغشته به آن به شکل تمبر وجود دارد. تحت تاثیر مواد توهم زا  احساس جهت ،فاصله و زمان دچار مشکل می شود. اثرات استفاده از  توهم­زاها :تغییرات شدید خلق و بروز افکار ترسناک ،احساس خروج از بدن، تکلم پراکنده، به خاطر آوردن خاطرات گذشته ، بروز رفتارهایی شبیه بیماران اسکیزوفرنیک، فرو رفتن در کما، ترس از اینکه فرد در حال دیوانه شدن است و هر گاه ممکن است بمیرد و.....

قرص های اکس (اکستاسی ):

اکستاسی یک ماده محرک و توهم زاست که به صورت قرص های دارای طرح و نقش در رنگ های مختلف می باشد .اثرات مصرف اکس :پرحرف شدن، افزایش انرژی، فرد احساس می کند هوشیارتر شده ،لرزش اندامها و تپش قلب، تشنج ،سکته، درد شدید قفسه سینه ،از دست دادن حافظه ،افزایش میل جنسی در زنان، افسردگی و....

علل  و عوامل اعتیاد در جوانان:

1-     تقویت مثبت: یعنی اثر مثبت و خوشایندی که مواد دراولین دفعات مصرف بر فرد می گذارد عاملی است که موجب روی آوردن به مواد می شود .

2-      کنجکاوی

3-     مهمانی و پارتی

4-     بیماری های روانی، فشار روانی و آشفتگی ذهنی

5-     مقابله : برخی جوانان مصرف مواد را نوعی شورش و یا اظهار اینکه ما بر خلاف جریان عادی جامعه هستیم قلمداد می کنند.

6-     عزت نفس پایین

7-     افکار، نگرش ها و باورهای اعتیادزا : مثلاً این عقیده که مواد به فرد انرژی می دهد ، مصرف مواد یکنواختی را از بین می برد، یک کم مصرف کردن که ضرری ندارد و....

8-     ضعف در مهارتهای اجتماعی و شخصی

9-     شکست و عدم موفقیت درتحصیل

10-خانواده آشفته و الگوهای نامناسب در خانواده

11-فشارهای اجتماعی

12-سابقه مصرف مواد در گذشته

13-مصرف مواد به عنوان یک هنجار

14-کمبود امکانات حمایتی، مشاوره ای و درمانی

15-در دسترس بودن مواد

آیااعتیاد درمان دارد ؟

درمان موفقیت آمبز  اعتیاد تحت تاثیر عوامل متعددی  قرار دارد نظیر نوع ماده مصرفی، روش مصرف مواد، انگیزه فرد مصرف کننده برای درمان، ویژگی های شخصیتی فرد مصرف کننده، مهارت و تجربه درمانگر و بهره مندی فرد از حمایتهای خانوادگی و اجتماعی. با این حال روشهای درمان سوء مصرف مواد شامل درمان های دارویی و درمان های غیر دارویی ( روانشناختی و مشاوره ای ) است.

 

چگونه خود را در برابر مواد محافظت کنیم ؟

1-     ارتقاء سلامت و تغذیه سالم

2-     تنظیم اهداف زندگی

3-     یادگیری روشهای مقابله با استرس

4-     افزایش عزت نفس و احترام به خود

5-     دارا بودن چهار چوب ارزشی و اعتقادی  

6-     شناسایی موقعیت های پر خطر در روابط اجتماعی و دوری از این موقعیتها

 

منابع :

37 فکر غلط و یک عمر اعتیاد                             رایان مک کولین . پاتریشیا گلار

حقایقی درباره زندگی سالم و بدوراز مواد             دکتر فرهاد طارمیان

ابعاد روانی اجتماعی اعتیاد                              دکتر ربابه نوری

مباحث مطرح شده درکارگاه پیشگیری از اعتیاد   (دانشگاه تهران، 1388)

تاریخ به روز رسانی:
1388/11/07
تعداد بازدید:
6684